Our cookies

We use cookies, which are small text files, to improve your experience on our website.
You can allow or reject non essential cookies or manage them individually.

Reject allAllow all

More options  •  Cookie policy

Our cookies

Allow all

We use cookies, which are small text files, to improve your experience on our website. You can allow all or manage them individually.

You can find out more on our cookie page at any time.

EssentialThese cookies are needed for essential functions such as logging in and making payments. Standard cookies can’t be switched off and they don’t store any of your information.
AnalyticsThese cookies help us collect information such as how many people are using our site or which pages are popular to help us improve customer experience. Switching off these cookies will reduce our ability to gather information to improve the experience.
FunctionalThese cookies are related to features that make your experience better. They enable basic functions such as social media sharing. Switching off these cookies will mean that areas of our website can’t work properly.
AdvertisingThese cookies help us to learn what you’re interested in so we can show you relevant adverts on other websites and track the effectiveness of our advertising.

Save preferences

 

Ymddiriedolaeth Gofalwyr Cymru’n lansio canllaw newydd i gefnogi’r rheini sy’n gofalu am bobl â dementia

Mae Ymddiriedolaeth Gofalwyr Cymru heddiw wedi cyhoeddi Gofalu am rywun â dementia: Canllaw i deuluoedd a ffrindiau, sef adnodd newydd y mae mawr angen amdano i helpu miloedd o bobl ledled Cymru sy’n gofalu am rywun â dementia ar hyn o bryd.

Mae gan 1 ym mhob 14 o bobl dros 65 oed dementia¹ ar hyn o bryd. Gyda phoblogaeth pobl hŷn Cymru ar y trywydd i gynyddu i bron miliwn erbyn 2050, mae yna angen cynyddol i sicrhau bod y gofalwyr di-dâl y maen nhw’n dibynnu arnyn nhw’n cael y gefnogaeth iawn ar yr adeg iawn.

Mae dros 60%² o bobl â dementia yn byw yn y gymuned ac maen nhw’n dibynnu ar aelodau’r teulu neu ffrindiau i’w helpu nhw â thasgau o ddydd i ddydd, fel coginio, gwisgo a chymryd meddyginiaeth.

Mae’r coronafeirws a’r cyfyngiadau ar symud wedi effeithio’n fawr ar y gefnogaeth sydd ar gael i bobl â dementia a’r rheini sy’n gofalu amdanyn nhw. Mae cau canolfannau gofal dydd a chefnogaeth wyneb yn wyneb gyfyngedig, mewn llawer o achosion, wedi gwaethygu’r teimladau o unigrwydd ac o fod ar eich pen eich hun. I ormod o ofalwyr, mae’r pandemig wedi golygu gofalu am rywun y mae ei iechyd yn gwaethygu gyda llai o gefnogaeth nag erioed o’r blaen. 

Meddai Dai, o ganolbarth Cymru, sy’n goflau am ei nain:

“Fel gofalwr, dwi’n treulio’r rhan fwyaf o’m hamser yn y tŷ, gyda fy nain, gan y gallai hi fod angen fy help yn ystod y dydd neu’r nos. Mae ganddi larwm i’w bwyso sy’n rhoi gwybod i mi bod angen cymorth arni, felly dydw i ddim yn gallu mynd yn bell. Yn ddiweddar, gwnaeth hi fy ngalw 39 gwaith dros gyfnod o 60 awr – mi fethais i â chael unrhyw orffwys o gwbl.

Mae’r pandemig wedi gwneud i mi deimlo fy mod i ar fy mhen fy hun mwy fyth; dydw i ddim yn gallu codi allan i wneud y pethau dwi’n eu mwynhau na chael y seibiannau byr dwi'n eu gwerthfawrogi, ac sydd eu hangen i gadw iechyd meddwl da. Dwi’n ymuno â grwpiau gofalwyr ar-lein bob wythnos fel fy mod i’n gallu siarad â phobl eraill ar-lein yn lle.”

Mae Dai yn cael cefnogaeth gwasanaeth gofalwyr sy’n rhoi cyngor a chymorth i helpu gofalwyr di-dâl i ofalu am eu llesiant nhw eu hunain ac i wneud y pethau sy’n bwysig iddyn nhw, fel parhau ag addysg, cyflogaeth neu hobïau, neu ddechrau’r rhain.

Mae Partneriaid Rhwydwaith Ymddiriedolaeth Gofalwyr Cymru’n cynnig ystod eang o wasanaethau, sy’n amrywio o gefnogaeth emosiynol trwy gyfrwng therapïau siarad neu sesiynau galw heibio wythnosol i help ymarferol fel cael gafael ar grantiau brys neu gludiant i fynychu apwyntiadau meddygol. Gofalwyr sy’n gofalu am rywun â dementia ydy’r cohort mwyaf o bobl y mae’r Partneriaid Rhwydwaith yng Nghymru’n eu cefnogi³.

Meddai Gwenno Davies, Ymddiriedolaeth Gofalwyr Gogledd Cymru:

“Mae’r pandemig wedi bod yn ddistrywiol i deuluoedd, gan gynnwys y rheini sydd wedi colli eu hanwyliaid i’r coronafeirws. Er nad ydyn ni’n gallu cynnig rhai gwasanaethau ar hyn o bryd, fel clybiau i’n haelodau yn ein canolfannau, rydyn ni wedi addasu’n gyflym ac rydyn ni dal yno i ofalwyr.

Dwi wedi bod yn rhoi cyngor dros y ffôn ynglŷn â phryderon gofalwyr, fel sut i ymdopi pan mae eu priod yn gwrthod bwyta prydau bwyd y maen nhw wedi’u paratoi, eu helpu nhw i gwblhau gwaith papur yn ddigidol, neu roi cysur a help ymarferol os ydy’r person y maen nhw’n gofalu amdano wedi mynd i mewn i’r ysbyty.”

Mae’r canllaw newydd yn adnodd hynod werthfawr i ofalwyr pobl â phob math o dementia, gan gynnwys dementia cynnar, lle bynnag y maen nhw ar eu siwrnai ofalu. Mae’r canllaw yn llawn gwybodaeth ddefnyddiol, gan gynnwys pethau ymarferol fel beth i’w ddisgwyl yn y cyfnodau cynnar o gael diagnosis, cyngor ar reoli meddyginiaethau ac ymbaratoi ar gyfer materion ariannol a chyfreithiol. Mae’r canllaw hefyd yn rhoi sylw i rai o heriau emosiynol gofalu, gan gynnwys ambell air i gall oddi wrth ofalwyr eraill a gwybodaeth am y lleoedd i fynd i gael help a chefnogaeth.

Mae Age Cymru ac Ymddiriedolaeth Gofalwyr Cymru’n gweithio mewn partneriaeth i ddatblygu modelau gwasanaeth sy’n canolbwyntio ar yr unigolyn i nodi gofalwyr hŷn a gofalwyr pobl sy’n byw â dementia ac i ddiwallu eu hanghenion yn well, wedi’i ariannu gan Grant i’r Trydydd Sector ar gyfer Gwasanaethau Cymdeithasol Cynaliadwy Llywodraeth Cymru. Bydd y canllaw hwn yn cael ei ddosbarthu fel rhan o’r prosiect hwn a bydd adnoddau ychwanegol yn cael eu datblygu i gefnogi ei ddefnyddio trwy gydol y prosiect.

Mae’n hanfodol bod gofalwyr yn gallu cael gafael ar wybodaeth a chefnogaeth ddibynadwy ac amserol a bydd y canllaw newydd yn helpu i wneud yn siŵr bod cynifer o ofalwyr â phosibl yn gallu cael y wybodaeth sydd ei hangen arnyn nhw ar yr adeg y maen nhw ei hangen.

Yn ôl Ian, sy’n mynychu grŵp Taith Ni Ymddiriedolaeth Gofalwyr Gogledd Cymru fu’n gweithio ag Ymddiriedolaeth Gofalwyr Cymru i helpu i lunio'r canllaw:

“Fel gofalwyr, y ni sy’n arbenigo mewn gofalu.  Yn y clybiau gofalwyr, ’dyn ni’n chwerthin ac yn sgwrsio, ond ’dyn ni hefyd yn rhannu gwybodaeth sydd weithiau’n gallu bod mor anodd dod o hyd iddi, yn enwedig pan ’dych chi wedi blino’n lân. Y cyngor oddi wrth ofalwyr eraill yn Nghornel y Gofalwyr oedd yr help mwyaf i mi. Gwnaeth i mi sylweddoli doeddwn i ddim ar fy mhen fy hun. Mi helpodd fi i lunio cynlluniau positif ac ymarferol a pheidio â suddo i deimlo’n hollol anobeithiol.

Mae gallu cyfrannu fy mhrofiadau at y canllaw newydd gan Ymddiriedolaeth Gofalwyr Cymru’n golygu llawer iawn i mi. Pan gafodd fy ngwraig ddiagnosis o dementia gyntaf roeddwn i ar goll ac yn bryderus, a dydw i ddim eisiau i bobl eraill deimlo hynny. Felly dwi’n annog pawb sy’n ofalwr neu sy’n gweithio gyda gofalwyr i gael gafael yn y canllaw hwn – mae’n llawn dop o berlau cyngor.” 

Meddai Simon Hatch, Ymddiriedolaeth Gofalwyr Cymru::

“Rydyn ni’n ddiolchgar i Sefydliad Shaw am ariannu’r canllaw hanfodol hwn a fydd yn galluogi gofalwyr pobl â dementia i gael gafael ar wybodaeth am ofalu, a gwybodaeth am y gefnogaeth sydd ar gael i wneud yn siŵr eu bod nhw’n gofalu amdanyn nhw eu hunain hefyd.

“Mae’r pandemig yn golygu bod pobl yn gofalu am fwy o lawer o oriau yr wythnos nag roedden nhw o’r blaen, yn aml am unigolion y mae eu hiechyd wedi gwaethygu ac y mae eu hanghenion gofalu wedi cynyddu. Dydy gofalwyr ddim yn cael y seibiannau sydd eu hangen arnyn nhw, ac mae pethau wedi dod i’r pen i lawer ohonyn nhw cyn eu bod nhw’n cael eu dynodi ac yn cael cynnig cefnogaeth.

“Gyda phartneriaethau cryf â sefydliadau iechyd a gofal cymdeithasol ledled Cymru, rydyn ni’n edrych ymlaen at rannu’r adnoddau gwerthfawr hyn yn eang fel bod gofalwyr yn gwybod pa gefnogaeth y mae ganddyn nhw hawl iddi, a sut i gael gafael ynddi.”

-        Diwedd

Nodiadau i’r Golygydd

I gael rhagor o wybodaeth, cysylltwch â Kate Cubbage, Pennaeth Materion Allanol ar 07842 581 935 neu yn kcubbage@carers.org

Gofalu am rywun â dementia ar gael i’w lawrlwytho o: www.carers.org/wales/dementia-carers

Mae Sefydliad Shaw yn partneru â sefydliadau newydd a rhai sydd wedi’u hen sefydlu i hybu arloesi wrth wella ansawdd y gwasanaethau gofal sydd ar gael i bobl hŷn, i gefnogi datblygiad gweithwyr proffesiynol ym meysydd meddygaeth a gofal ac i gynghori pobl ar sut i gaffael ac ariannu eu gofal.

Age Cymru iydy’r elusen fwyaf sy’n gweithio gyda phobl hŷn yng Nghymru ac ar eu cyfer. Mae partneriaid Age Cymru’n darparu gwasanaethau hanfodol yn uniongyrchol i bobl hŷn yn y gymuned i wella bywydau. Gweledigaeth Age Cymru ydy creu Cymru sydd o blaid pobl hŷn. Gallwch chi ddysgu mwy amdanyn nhw yn www.agecymru.org.uk neu yn www.twitter.com/AgeCymru.

Ynglŷn ag Ymddiriedolaeth Gofalwyr Cymru

Mae Ymddiriedolaeth Gofalwyr Cymru yn rhan o’r Ymddiriedolaeth Gofalwyr, sef elusen genedlaethol uchelgeisiol sydd wedi ymrwymo i wella’r gefnogaeth a’r gwasanaethau i ofalwyr di-dâl trwy:

  • Gydnabod a dathlu’r cyfraniadau hanfodol y mae gofalwyr yn eu gwneud  
  • Cynyddu ymwybyddiaeth o’r rhwystrau y mae gofalwyr o bob oedran yn eu hwynebu  
  • Gweithio gyda’r rheini sy’n gwneud penderfyniadau i sicrhau bod cefnogaeth briodol ar gael i rymuso gofalwyr i fyw bywydau hapus a boddhaus  

Rydyn ni’n gweithio gyda Phartneriaid Rhwydwaith – gwasanaethau lleol sy’n darparu cefnogaeth yn uniongyrchol i ofalwyr – gan wneud yn fawr o’n cyd-brofiad, ein cyd-arbenigedd a’n cyd-arloesi. 

¹www.nhs.uk
²www.alzheimers.org.uk
³Arolwg Partneriaid Rhwydwaith yr Ymddiriedolaeth Gofalwyr (2020)

 

Related news